عمران ابن کعب ابن حارث الاشجعی

عمران ابن کعب ابن حارث الاشجعی:

نام :عمران( البته برخی منابع او را عمیر(1) و برخی عمر گفته اند،(2))

نام پدر: کعب ابن حارث الاشجعی

سن: حدود50سال

محل سکونت: اصالتی مدنی ولی ساکن کوفه بوده است.

توضیح بیشتر:
پدرش(کعب ابن حارث الاشجعی) از راویان حدیث و از اصحاب بزرگوار پیامبر صلی الله علیه و آله و سلم و حضرت علی علیه‏السلام(3) و از مجاهدان احد و دیگر غزوات النبی صلی الله علیه و آله و سلم بوده و در خلافت عمر به کوفه آمده و به تعلیم فقه مشغول بوده است .او در جهادهای صفین، جمل، نهروان شرکت فعال داشته و در صفین پرچمدار انصار بوده است. و در سال بیست و چهار هجری «ری» را با ابوموسی فتح کرده و زمانی نیز از طرف علی علیه‏السلام حاکم فارس بوده و در سال پنجاه و یک هجری فوت کرده است.(4)

نکته جالب توجه اینست که، قرظه دو پسر به نامهای عمران و علی داشته،( ولی بلاذری، برادر عمران را زبیر نوشته است.) که راه این دو برادر در دو مسیر متفاوت بوده. یکی از یاران بسیار فعال امام علیه‏السلام محسوب می‏شده بطوریکه همراه سعید بن عبدالله، پاسداری و محافظت از امام علیه‏السلام را به عهده گرفته و در این راه چندین چوبه تیر به سر و سینه‏اش رسیده و مجروح شده است.(5)
و برادر دیگر در زمره سپاهیان ابن سعد بوده است.(6) بنابراین هیچ گاه فردی را با مقایسه پدر و یا حتی برادرش مورد سنجش قرار ندهیم .در تاریخ به وفور همانند این قضایا یافت می شود.
 تاریخ پیوستن عمران به  سپاه امام حسین علیه السلام را صاحب تنقیح المقال روز ششم محرم نقل کرده است.(7) که در واقع عمران حامل پیام امام علیه السلام به ابن ‌سعد، مبنی بر ملاقات با وی، در مکانی بین دو لشکر بوده است.(8)وی  صبح روز عاشورا در کربلا  به همراه سعید بن عبدالله حنفی حفاظت از جان امام را به عهده گرفته و مراقب بوده  تا اگر تیری به طرف امام رها می شده، آن را با سینه و پیشانی به جان بخرد. به نقل تاریخ، وی بعد از کشته شدن مسلم بن عوسجه، از امام خود اجازه ی رفتن به میدان گرفته و در مقابل امام به جنگ با دشمن پرداخته است  تا عده ی زیادی را کشته و زخم های زیادی به بدنش رسیده است. او هر تیری که به جانب حسین علیه السلام  می آمده، خود را سپر می کرده تا به امامش آسیبی نرسد و این چنین بوده تا از کثرت جراحات از پای درآمده است. عمران در هنگام جنگ چنین رجز می خوانده است:

قدعلمت کتیبة الانصار

ان سوف احمی حوزة الذمار

ضرب غلام غیر نکس ساری

دون حسین مهجتی و داٰری

یعنی: سپاه انصار باور دارند که من از این حریم دفاع خواهم کرد. با ضربه ای بسان ضربه ی جوانی که نمی گریزد و خود را پیشتر از همه در جنگ می افکند. جان من و همه خاندان ما فدای حسین.(9)

آنگاه به امام خطاب کرده که «ای پسر پیامبر! آیا به وظیفه ام و به عهد و پیمانم وفا کردم؟» امام فرموده است: «آری، و تو در بهشت پیشاپیش من هستی. سلام مرا به جدم، رسول خدا، برسان و بگو که من نیز به دنبال تو به پیشگاه او و به دیدارش خواهم آمد». سرانجام عمران در اثر جراحات به شهادت رسیده است. بعضی مورخان هم شهادت او را در میانه ی میدان جنگ می دانند.(10) در زیارت ناحیه مقدسه درباره عمران بن قرظه آمده است:السَّلامُ عَلی‏ عمرو بنِ قَرظَةِ الانْصاری(11)
برادرش علی روز عاشورا، وقتی از شهادت عمران، باخبر شده، از بین صف دشمن بیرون آمده و امام را این چنین خطاب کرده است:
«یا حسین یا کذاب بن الکذاب؛ ای حسین، ای دروغگو! ای پسر دروغگو! برادرم را گمراه کردی و فریب دادی تا به قتل رساندی!» حضرت سیدالشهداء در پاسخ این جسارت فرمود: «خدا برادرت را گمراه نکرد بلکه او را هدایت کرد و تو گمراه شدی!» علی بن قرظه گفت: «خدا مرا بکشد اگر من تو را نکشم!» و سپس به امام حمله کرده ولی نافع بن هلال به او مجال نداده است،و نیزه ای به او وارد کرده و او مجروح شده سپس قومش او را از میدان بیرون برده اند.(12)
انشالله که نقل زندگانی و سیره شهدای کربلا همچون عمران ابن کعب برای همه ما نکات آموزنده ای را در بر داشته باشد وما نیز پیرو راستین امام زمان باشیم و در زمان غیبتش پیرو خط رهبری باشیم.امید است که خداوند منان جهت نوشتن زندگانی ادامه شهدای کربلا حقیر را یاری نماید.

پی نوشت:

1-الاقبال ج۳، ص۷۸ (پاورقی)

2-روضة الشهداء، ص۳۱۱

3-رجال الطوسی، ص۷۹

4- ابصارالعین، ص۱۵۵

5- الملهوف، ص۱۶۲-۱۶۳

6- تاریخ طبری ج۴، ص۳۳۰

7- تنقیح المقال ج۲، ص۳۳۶

8- تاریخ طبری ج۴، ص۳۱۲

9- تاریخ طبری ج۴، ص۳۳۰

10- الملهوف، ص۱۶۲-۱۶۳

11- الاقبال ج۳، ص۸۰

12- تاریخ طبری ج۴، ص۳۳۰

حارث بن امرئ القیس کندی

آشنایی با یاران امام حسین علیه السلام در حادثه کربلا

حارث بن امرئ القیس کندی:
امروز قصد دارم یکی دیگر از یاران شیدای اباعبدالله الحسین علیه السلام را خدمت شما دوستان عزیز در حد و توان خودم معرفی کنم که متاسفانه اطلاعات زیادی از وی در کتابهای تاریخی وجود ندارد، وی حارث بن امرئ القیس کندی است. نام کامل وی حارث بن امرء القیس بن عابس بن منذر بن امرءالقیس بن عمرو بن معاویة بن اکرمین کندی می‌باشد. (۱) البته برخی قاعلند که نام وی حرث بن امری القیس است. (۲) درباره اینکه آیا وی جزء شیعیان بوده یا اهل سنت نظری داده نشده ولی آنچه که مسلم است هیچ شیعه‌ای برای کشتن امام خود، عمر سعد را همراهی نکرده است البته عده‌ای برای پیوستن به امام حسین علیه السلام ابتدا بصورت یک تاکتیک وارد سپاه عمر سعد شدند و هنگامی که فرصت مناسبی پیدا کردند به لشگر امام حسین پیوستند ولی از آنجایی که در احوالات حارث بن امرئ القیس آورده‌اند که وی تحت تاثیر سخنان امام حسین علیه السلام قرار گرفت و بعد به یاران امام حسین علیه السلام ملحق شد شاید بتوان گفت که وی از شیعیان امیر المومنین نبوده است.
 پدرش امرء القیس کندی از جنگجویان مشهوری بود که درجنگ‌های زیادی برای اسلام شرکت کرده بود ونامی بلند در مفازی داشت. خود حارث نیز از شجاعان و اهل عبادت به شمار می‌رفت. لذا در کتب جنگ آوران از وی یاد شده است.
حارث بن امرئ القیس که ابتدا جزو لشگر عمر ابن سعد بود از کوفه به کربلا آمد. و روز نهم محرم در کربلا وقتی متوجه شد که عمرابن سعد و فرماندهان لشگرش پیشنهاد امام حسین (ع) را مبنی بر اینکه اجازه دهند از‌‌ همان راه که آمده‌اند برگردند، قبول نکردند و تصمیم به ریختن خون امام دارند و سپاهش را محاصره کرده‌اند، چون وجدانش بیدار بود به سوی خیمهٔ امام حسین علیه السلام رفت و وفاداری خود را به او اعلام کرد و با بقیهٔ افراد قبیله کندی که ظاهرا چهار نفر بودند به سپاه امام پیوست.
 صبح روز عاشورا، حارث در اولین حمله همه جانبهٔ لشگر عمر سعد، در دفاع از امام حسین علیه السلام دلیرانه جنگید و پس از نبردی سخت به فیض شهادت رسید. (۳)
دوستان عزیز از حارث، این درس را باید یاد بگیریم که سخن حق را هر که گفت بپذیریم و بدانیم که سعادت واقعی انسان حرکت در مسیر حق است. متاسفانه امروزه برخی چشم‌هایشان را بر حقایق بسته‌اند و گوش‌هایشان را از شنیدن سخنان اهل بیت به کری می‌زنند. امید است مطالعه زندگانی بزرگانی چون حارث جرقه‌ای برای هدایت آنان روشن کند.

پی نوشت‌ها:
۱- وسیلة الدارین، ص ۱۱۶ـ ۱۱۷، شماره ۲۶
۲- حسین انصاریان، عنصر شجاعت
۳- ابصار العین، مقصد ۷، ص۱۷۳

جبله بن علی شیبانی

آشنایی با یاران امام حسین علیه السلام در کربلا
جبلة بن علی شیبانی:
وی که حدود۴۹الی۵۰سال سن داشت منسوب بود به شیبان که تیره‌ای از اعراب عدنان است. لازم به ذکر است شیبان شاخه‌ای از اعراب عدنانی شمالی بودند که در اصل از مدینه و منسوب به بکربن وائل بودند. وی از اصحاب علی بن ابیطالب علیه السلام و از مردان شجاع شهر کوفه بود (۱) که سال‌ها در راه حق مجاهدت کرده بود و فردی سخنور، صبور و استوار بود.
جبله از شیعیان مبارزان مشهور کوفه بود که وقتی برای جنگ صفین همراه امام علی علیه السلام شرکت کرده بود اشک‌های مولای متقیان را هنگامی که از سرزمین کربلا عبور کرده بودند را دیده بود. همچنین او از دعوت کنندگان به امامت امام علی علیه السلام و سپس فرزندانش امام حسن و امام حسین علیهماالسلام بود. (۲)
او در جریان نهضت امام حسین علیه السلام، هنگام ورود مسلم بن عقیل نماینده امام حسین علیه السلام در کوفه با او بیعت کرد (۳) اما بعد از خیانت و بی‌وفایی کوفیان و بازداشت مسلم به دست ابن زیاد، عبیدالله دستور دستگیری و قتل جبله را صادر کرد لذا او فرار کرد و نزد قبیلهٔ خود رفت و پنهان شد.
زمانی که خبر ورود امام حسین علیه السلام را به کربلا شنید، با دشواری فراوان خود راروز هفتم محرم به امام رساند و به یارانش پیوست. (۴) تمام سیره نویسان، بدون استثنا نام او را در زمرهٔ شهدای کربلا یاد کرده‌اند.
جبله از جمله کسانی بود که پیش از ظهر عاشورا در اولین حمله و همه جانبهٔ لشگر عمر سعد، به دفاع از امام حسین علیه السلام آن قدر جنگید تا به شهادت رسید. نام او در ضمن نامهایی است که در زیارت ناحیه‏ی مقدسه آمده است: «السلام علی جبلة بن علی الشیبانی» (۵)
دوستان عزیز جبله بن علی شیبانی در راه ولایت سختی‌های بسیاری کشید و در آخر به فیض شهادت نیز نائل آمد ازاین بزرگوار باید درس پایداری واستقامت برای ولایت را یاد بگیریم و بدانیم که رسیدن به سعادت سختی‌هایی به همراه دارد که باید آن سختی‌ها را با جان و دل قبول کنیم و بدانیم پیروزی نهایی با پیروان اباعبدالله الحسین علیه است.

پی نوشت:
۱- آینه داران آفتاب، ج۱، ص۳۹۳٫
۲- ذخیرة الدارین، ص۲۴۲
۳- مناقب آل ابى طالب علیه السلام ابن شهرآشوب ج۴، ص۱۱۳
۴- اعیان الشیعه ج۱، ص۶۱۱
۵- بحارالانوار ج۹۸، ص۲۷۳

مسعود ابن حجاج تیمی

یاران امام حسین علیه السلام در کربلا

مسعود ابن حجاج تیمی:
وی از قبیله تیم و از شیعیان و شجاعان معروف شهر کوفه بوده است که همراه پسرش عبدالرحمان (البته برخی بنام ابن مسعود بن حجاج آورده‌اند) در واقعه کربلا درخشیده است. (۱) وی در کوفه با عناوین قهرمان نبرد‌ها و شیعه امیر المومنین مشهور بوده و در باره سن این یار میدان نبرد دیده امام حسین احتمال داده‌اند که حدود۵۰سال و سن فرزندش احتمال داده‌اند نزدیک به ۲۰سال بوده است.
 به نقل از ابصار العین مسعود ابن حجاج و پسرش همراه سپاه عمرسعد از کوفه به کربلا آمدند. چون ابن‏زیاد ممانعت شدیدی از پیوستن شیعیان به امام علیه‏السلام را به عمل می‌‏آورد لذا بعضی از شهدای کربلا ابتدا به سپاه ابن‏سعد ملحق می‌‏شدند اما همینکه به کربلا می‌‏رسیدند در یک فرصت مناسب به سپاه امام علیه‏السلام می‌‏پیوستند. مسعود و پسرش بدین طریق خود را به کربلا رسانید و در یک فرصت مناسب (در روز هفتم محرم) خود را به کاروان حسینی رساندند.
این پدر و پسر با امام حسین علیه السلام بودند تا آن‏که در حملات نخست سپاه عمرسعد در روز عاشورا با شماری دیگر از یاران امام علیه السلام به شهادت رسیدند. (۲)
در زیارت ناحیه مقدسه ازاین پدر و فرزند چنین یاد شده است: السّلام عَلی‏ مَسعُودِ بن الحَجّاج وابنه. (۳)
دوستان عزیز اصحاب با وفاى سید الشهدا، نمونه بارز بصیرت، آزادگی، ایمان، شجاعت و فداکارى بودند و فضیلت آنان بیش از آن است که در این مختصر بگنجد. برخی از ویژگی‌های یاران سیدالشهدا از این قرار است:
هماهنگى کامل با رهبرى (تا جایى که بدون اجازه نمى‏جنگیدند) ـ شجاعت وصف ناپذیر ـ سازش ناپذیرى ـ جدیت، قاطعیت و عزم راسخ ـ خدا بینی و خدا خواهی ـ از همه چیز بریدن و به خدا پیوستن ـ دقیق، منظم و منضبط بودن ـ رشد و کمال ـ مقاومت و ظلم ستیزی، رضایت خدا، ثبت بودن نامشان در لوح محفوظ، بر‌تر بودن مقامشان از همه شهدا، همت والا با عده کم، معروف بودنشان در آسمان‌ها، شوق شهادت در رکاب امام حسین علیه السلام یاران واقعى دین خدا، دفن در سرزمین مقدس کربلا و....
همین فضیلتهاست که آنان را محبوب دل‌ها ساخته و در دنیا و آخرت مورد غبطه جهانیانند. قبر شهداى کربلا همه یکجا در حرم سید الشهدا علیه السلام است.

برای مطالعه بیشتر درباره این یار با وفای امام حسین علیه السلام و فرزندش به آیینه داران آفتاب نوشته دکترمحمد رضا سنگری مراجعه نمایید.


پی نوشت:
۱- تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام، ص۱۵۴
۲- ابصار العین، ص۱۹۳-۱۹۴
۳- بحارالانوار ج۴۵، ص۷۲

آشنایی با فرزندان زهیر بن حرث تغلبی

فرزندان زهیر بن حرث تغلبی :

تغلبی منسوب به قبیله تغلب بن وائل ، از اعراب قحطان می باشد که عدنانی و از اهالی کوفه هست.
وی دارای سه فرزند پسر به نامهای قاسط، مقسط  و کردوس می باشد که همه دارای کارنامه درخشانی در طول حیات زندگانی خود هستند.(1)
در زمان امیر المومنین از جمله افرادی بودند که همیشه در رکاب مولای متقیان در جنگ ها حاضر می شدند. لذا در جنگ ها به ویژه در جنگ صفین از آنها یاد شده است.و برای اینکه بتوانند بیشتر در رکاب حضرت علی علیه السلام باشند به کوفه عزیمت کردند و رحل اقامت در آنجا برگزیدند.
همچنین در زمان امام حسن مجتبی علیه السلام نیز در شمار معدود یاران آن حضرت بودند.
و زمانى که امام حسین علیه السلام به کربلا وارد شد، به سوى او رهسپار گشتند و شبانه خدمت آن حضرت شرفیاب شدند و در رکاب او به فیض شهادت نایل شدند.(2)لذا در زیارت ناحیه مقدسه از آنها یاد شده است.
همچنین از این سه برادر و کنانة بن عتیق تغلبى به عنوان شهدای تغلبی کربلا یاد می شود . (3) متاسفانه اطلاعات بیشتری از این بزرگوارن در کتابهای رجالی وجود ندارد ولی همین مقداری که هم هست برای اثبات عظمتشان کفایت میکند.
انشالله خداوند توفیق بدهد که از زندگانی این عزیزان درس بگیریم و همیشه در رکاب امام زمان خودمان ثابت قدم بمانیم. و در زمان غیبتشان پیرو نائب بر حق ایشان امام خامنه ای باشیم.

برای مطالعه بیشتر درباره یاران دیگر امام حسین علیه السلام به کتاب یاران شیدای حسین بن علی علیهماالسلام، نوشته استاد مرتضی آقا تهرانی مراجعه کنید.

پی نوشت:

1- تسمیة من قتل مع الحسین علیه السلام، ش37

2- ابصار العین، ص200

3-یاران شیدای حسین بن علی ،کردوس تغلبی

آشنایی با یاران امام حسین علیه السلام

نعیم ابن عجلان انصاری خزرجی:
نام کاملش نعیم بن عجلان بن نعمان بن عامر بن زریق انصاری خزرجی است که از وی در زیارت ناحیه مقدسه و زیارت رجبیه یاد شده است (السلام علی نعیم بن العجلان الانصاری) (۱).
وی اصالتا اهل مدینه ولی ساکن کوفه و از طایفهٔ خزرج بوده است.
نعیم فردی پیر و سالخورده اما شجاع بوده که رشادتش زبان زد بوده است. همچنین وی شاعری سخنور و ادیب، و رزمندی فداکار و دین‌شناس بصیر بوده و از دلاوران کوفی به شمار می‌رفته است. سابقهٔ درخشانی اودر سالهای سخت حکومت امیر المومنین علی علیه السلام از یاد‌ها نخواهد رفت. همچنین در زمان امام حسن مجتبی علیه السلام نیز با همه توان خویش از آن حضرت دفاع می‌نموده است. و دو برادرش، نعمان بن عجلان زرقی و نضر، از مدافعان و یاران حضرت علی بن ابیطالب در صفین، به گواهی تاریخ، شجاعت‌های فراوانی از خود نشان داده‌اند (۲). هر سه برادر ذوق شاعری داشته‌اند اما نعمان و نضر در زمان امام حسن مجتبی (ع) از دنیا رفتنه‌اند، ولی نعیم در کوفه بوده و زمانی که دانسته امام حسین (ع) وارد عراق شده، و از کوفه برای یاری امام خود، حرکت کرده واحتمالاً در منازل نزدیک به کربلا مانند بطن عقبه با عذیب الهجانات به امام پیوسته است (۳).
در باره زمان شهادت وی اختلاف اندکی وجود دارد عده‌ای قاعلند که زمان شهادت وی قبل از ظهر بوده است (۴) و عده‌ای قاعلند که بعد از اذان بوده است (۵). به هر حال روز عاشورا، نعیم بن عجلان نیز جزو سوارانی بود که با اجازه از امام خود، به میدان جنگ رفت و همچنان که رجز خوانی می‌کرد به سپاه دشمن حمله کرد و آن قدر از دشمنان را کشت تا خودش شهید شد. (۶)

پی نوشت‌ها:
۱-بحارالانوار، ج ۴۵، ص ۷۰
۲- ابصار العین، ص ۱۵۸
۳-ه‌مان
۴- شیخ محمد سماوى در کتاب ابصار العین.
 ۵- دکتر محمدرضا سنگری در کتاب آیینه داران آفتاب.
۶-ابصارالعین، ص۱۵۸