بنام خدا
با سلام
مطلب امروز حقیر در واقع یک سوال و جواب آن است.
سوال: چرا خداوند نماز را برای ما واجب کرده است؟
پاسخ: در جواب این سوال بنده دو دلیل عقلی و چند آیه قرآن و روایت (دلیل نقلی) خدمت شما بزرگواران عرض می‌کنم.
اما دلایل عقلی وجوب نماز: اولا: هدف از خواندن نماز انجام تکالیف شرعی و اطاعت از اوامر خداوند و عبادت او و اظهار بندگی است چرا که قرآن یکی ازاهداف خلقت انسان را عبادت خداوند معرفی کرده و می‌فرماید: وَ ما خَلَقْتُ الْجِنَّ وَ الْإِنْسَ إِلاَّ لِیَعْبُدُونِ؛ (۱)
یعنی: من جنّ و انس را نیافریدم جز براى اینکه عبادتم کنند. در نتیجه هدف از خواندن نماز همان هدف خلقت انسان که عبادت و تسلیم بودن در مقابل خداوند است می‌باشد بنابراین نماز می‌خوانیم. چون دستور خداوند است. (۲)
ثانیا: حکمت عبادت‌هایی چون نماز را باید در فلسفه کلی عبادات و مناسک عبادی جستجو کرد. یکی از حکمت‌های تشریع احکام از طرف خداوند بر بندگانش، امتحان کردن آنهاست. خداوند از بین بندگان، آنان را که روحیه اطاعت کامل دارند بر می‌گزیند و آنان که بی‌چون و چرا به فرمانهای خدایشان عمل می‌کنند در امتحان اطاعت از خدا نمره قبولی می‌گیرند.
دلایل نقلی وجوب نماز (از قرآن و روایات): ا
ولا: در قرآن حدود ۹۰ بار مستقیماً واژه صلاة و مشتقاتش به کار رفته و حدود ۹۰۰ بار کلمات و واژه‌هایی که مرتبط با نماز هستند، مانند: رکوع، سجده، وضو، مسجد، ذکر، عبادت و...، به کار رفته است که در نتیجه می‌توان گفت: حدوداً یک ششم از آیات قرآن به نماز پرداخته است، ضمن اینکه در بسیاری از آیاتی که بحث از نماز شده، مشاهده می‌شود که نماز به طور خاص مورد تأکید قرار گرفته است. به عنوان نمونه خداوند در سوره نور می‌فرماید: و نماز را به پا دارید و زکات را بپردازید و از پیامبر اطاعت کنید. باشد تا مورد رحمت قرار گیرید. (۳) کلمه «اقیموا» صیغه امر است و امر نیز بر وجوب دلالت مى کند و نیز مى فرماید: همانا نماز بر مؤمنان، در اوقات معین مقرر شده است. (۴) و آیاتی از این قبیل در قرآن فراوان یافت می‌شود. که به چند نمونه اشاره می‌شود:
۱) إِنَّنی أَنَا اللَّهُ لا إِلهَ إِلاَّ أَنَا فَاعْبُدْنی وَ أَقِمِ الصَّلاةَ لِذِکْری (۵)؛ یعنی: من اللَّه هستم معبودى جز من نیست! مرا بپرست، و نماز را براى یاد من بپادار
۲) اتْلُ ما أُوحِیَ إِلَیْکَ مِنَ الْکِتابِ وَ أَقِمِ الصَّلاةَ إِنَّ الصَّلاةَ تَنْهى عَنِ الْفَحْشاءِ وَ الْمُنْکَرِ وَ لَذِکْرُ اللَّهِ أَکْبَرُ وَ اللَّهُ یَعْلَمُ ما تَصْنَعُونَ (۶)؛ یعنی: آنچه را از کتاب (آسمانى) به تو وحى شده تلاوت کن، و نماز را برپا دار، که نماز (انسان را) از زشتی‌ها و گناه بازمىدارد، و یاد خدا بزرگ‌تر است و خداوند مىداند شما چه کارهایى انجام مىدهید.
۳) أَقِمِ الصَّلاةَ لِدُلُوکِ الشَّمْسِ إِلى غَسَقِ اللَّیْلِ وَ قُرْآنَ الْفَجْرِ إِنَّ قُرْآنَ الْفَجْرِ کانَ مَشْهُوداً وَ مِنَ اللَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهِ نافِلَةً لَکَ عَسى أَنْ یَبْعَثَکَ رَبُّکَ مَقاماً مَحْمُوداً (۷)؛ نماز را از زوال آفتاب تا نهایت تاریکى شب برپادار، و [نیز] نماز صبح را، زیرا نماز صبح همواره [مقرون با] حضور [فرشتگان] است. و پاسى از شب را زنده بدار، تا براى تو [به منزله] نافلهاى باشد، امید که پروردگارت تو را به مقامى ستوده برساند.
ثانیا: در روایات هم بصورت متوا‌تر درباره نماز بحث شده است. که به تعدادی از آن‌ها اشاره می‌شود:
۱) امام صادق (ع): علیک بالصلاة! فان اخر مااوصی به رسول الله و حث علیه الصلاة (۸) یعنی: بر تو باد به نماز! زیرا آخرین چیزی که رسول خدا (ص) به آن سفارش نمود (و انسان) را بر انجام آن تاکید نمود، نماز بود.
۲) پیامبر (ص): اول ما یسالون عنه الصلوات الخمس (۹) یعنی: اولین چیزی که از انسان‌ها سؤال می‌شود، نمازهای پنج گانه است.
۳) پیامبر (ص): قال الله تعالی: افترضت علی امتک خمس صلوات و عهدت عندی عهدا انه من حافظ علیهن لوقتهن ادخلته الجنة و من لم یحافظعلیهن فلا عهد له عندی (۱۰) یعنی: خداوند متعال فرمود: نمازهای پنج گانه را بر امت توواجب کردم و با خود پیمان بستم که هر کس مراقب آن نماز‌ها و وقت آن‌ها باشد، اورا به بهشت داخل نمایم، و کسی که مراقب آن‌ها نباشد من تعهدی نسبت به او ندارم.
منابع:
۱-سوره ذاریات، آیه ۵۶
۲-وجوب، یکی از احکام پنج گانه شرعی است که در شریعت و از جانب شارع مقدس که خداوند متعال باشد، برای نظام دادن به ساختار بندگی بندگان تنظیم شده است؛ در نتیجه، از آنجا که پذیرش شریعت و عمل به آن، در مرتبه‌ای بعد از پذیرش اصل دین و اثبات نبوت و پذیرش خداوند از راه عقل و برهان است، در مورد شریعت چرایی و چگونگی عقلی معنا ندارد.
۳-سوره نور، آیه۲۶
۴-سوره نساء، آیه۱۰۳
۵-سوره طه، آیه۲۰
۶-سوره عنکبوت، آیه۴۵
۷-سوره اسراء، آیه۷۸
۸-بحار الانور، ج، ۸۴ ص ۲۳۶
۹- کنز العال، ج ۷، حدیث ۱۸۸۵۹
۱۰- کنز العمال، ج ۷، ص، ۲۷۹ حدیث ۱۸۸۷۲
